Sual: Bir yabancı yazar “Teknolojinin ilerlediği günümüzde yeni fen vasıtaları çıktı devir değişti. Yeni olaylarla karşılaşıyoruz. Yeni ictihad gerekir. Ancak müctehid olmadığı için İslam ülkelerinden davet edilecek kalabalık bir kuruldan bir ictihad şu’rası kurulmalıdır. Kurul üyesi fazla olursa hata daha az olur. Alınacak kararlarla yeni tefsirler yeni ictihadlar yapılmalı farzlar azaltılmalı kolaylıklar getirilmeli mezhepleri taklit devri kapanmalı İslam âlimlerinin bin yıl önce verdiği fetvalar bizi bağlamamalıdır” diyor. Dinde reform caiz mi?
CEVAP
Mecelle’nin Dürer-ül-hükkam şerhinde (Zamanın değişmesi ile örf ve âdete dayanan hükümler değişebilir. Nassa dayanan hükümler zamanla değişmez) deniyor.
İmam-ı Rabbani hazretleri de buyuruyor ki:
(Bazıları yapacakları değişikliklerle dini düzelteceklerini olgunlaştıracaklarını zannediyorlar. Ortaya bid’atler çıkarıyorlar. Bid’atlerin zulmetleri ile sünnetin nurunu örtmeye çalışıyorlar. Bunlar dinin noksanlıklarını tamamladıklarını iddia ediyorlar. Bilmiyorlar ki din noksan değildir. Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Bugün sizin için dininizi ikmâl eyledim üzerinize olan nimetimi tamamladım size din olarak İslamiyet’i vermekle razı oldum) [Maide 3]
Dini noksan sanıp tamamlamaya [dinde reform yapmaya] çalışmak bu âyete inanmamak olur.) [c.1 m.260]
Dini değiştirip yıkmak isteyen reformcuların kuracakları şu’radakiler ya imam-ı a'zam hazretleri gibi birer müctehiddir veya değildir. Eğer müctehid iseler ictihadlarını birleştiremezler. Mesela imam-ı a'zam hazretlerinin üç talebesi müctehid oldukları ve hocalarından farklı ictihadda bulundukları halde hocalarının ictihadının yanlış olduğunu söylemediler. Çünkü ictihad ictihadla nakzedilmez yani hükmü ortadan kaldırılmaz. En mühimi de farklı ictihadların rahmet olmasıdır. Hadis-i şerifte (Müctehid âlimlerin farklı ictihadları rahmettir) buyuruluyor. (Beyheki)
Bu rahmeti ortadan kaldırmak caiz olmaz. Reformcuların kuracakları şu’rada 5 reformcu guslün farzının iki yedi reformcu da dört olduğuna karar verse 5 müctehid 7 müctehidin kararına uymaya mecbur mu edilecektir? Halbuki her müctehid kendi ictihadı ile hareket eder. Başka müctehide uyması caiz değildir. Sonra gusül ile namaz ile fen vasıtalarının ilerlemesinin ne alakası olur? Zamanla farzlar sünnetler değişmez. Efal-i mükellefini değiştirmeye kalkmak düpedüz dini yıkmaktır. Önce ictihad edebilmek için ictihad edilecek konu olması gerekir.
İctihad dini konularda olur. Dinde yeni bir şeye ihtiyaç yok ki ictihad düşünülsün. Teknolojinin ilerlemesi dinde değişikliği gerektirmez. Namazın yeni bir kılınış şekli orucun yeni bir tutuluş şekli olmaz.
İctihad edecek âlim olmayınca kimler ictihad edecek? Davet edilecek din görevlisi sayısının fazla olması neyi halleder? Yani kemiyetin çok olması keyfiyete tesir etmez. İnşaata taş taşınmıyor ki (Çok kişi olursa çok taş taşınır) diye düşünülsün.
Reform şu’rası ittifakla namaz vakitlerini rekat sayılarını azaltsa veya çoğaltsa zekat 1/40 iken 1/100 veya 1/20 yapsalar yaptıkları bu reform dine hizmet mi olur yoksa dini yıkmak mı olur?
Şu’radaki reformcular müctehid değilse o zaman alacakları kararların ne kıymeti olur? Her iki halde de yapacakları iş dini değiştirmekten başka bir şey değildir. Şu’ra sözünü ağzına alanların cahil değilse maksatlı olduğu apaçık meydandadır.
M.Hadimi hazretleri buyurdu ki:
(Edille-i şeriyyenin 4 olması müctehidler içindir. Mukallidler yani dört mezhepten birinde olanlar için delil senet bulunduğu mezhebin hükmüdür. Çünkü mukallidler nasstan [âyet ve hadisten] hüküm çıkaramaz. Bunun için bir mezhebin bir hükmü nassa uymuyor gibi görünse de yine o mezhebe uymak gerekir. Çünkü Nass ictihad isteyebilir tevili gerekebilir nesh edilmiş olabilir. Bunu da ancak müctehid anlar.) [Berika s.94]
M.Şevket Eygi Milli Gazetedeki yazısının ilk iki paragrafında diyor ki:
(Bir ilahiyat profesörü çıkıyor Ehl-i Sünnet Müslümanlığına savaş açıp "Kur'an Müslümanlığı" safsatası altında masonik bir hümanizmanın propagandasını yapıyor. Bir başka reformcu "Allah göktedir" diyen aşırı bir adamın mezhebini ülkemizde yaymak istiyor. Bir ötekisi imanın şartlarını altıdan beşe indiren ve Amentü formülünden kadere iman maddesini kaldıran Pakistanlı bir yazarın metodunun Türkiye’yi kurtaracağını iddia ediyor. Velhasıl ortalıkta bir sürü yamuk bozuk çarpık inanç görüş dolaşıyor. Peki bu hatalı inanış ve kanaatleri yayanlar kimlerdir?
Bunlar kendilerine İslamcı diyorlar ama peşlerinden gittikleri adamlar genellikle 19. ve 20. asırda zuhur etmiş on kadar malum ve mahut şahıstır. Halbuki İslam dünyasında bahusus Ehl-i Sünnet dairesi içinde binlerce büyük din âlimi fakih mürşid allame imam rehber yetişmiştir. Bizim reformcuların hiçbiri Gazali’nin Süyuti’nin Şarani’nin Birgivi’nin Ebülleys’in Ebussuud’un Fahreddin Razi’nin Cüveyni’nin İmam-ı Rabbani’nin eserlerinden bahsetmez. Onlar ehl-i sünnet imamlarıdır. Bizimkiler ise selefi mezhepsiz Necdi telfîkçi reformcu aktivist birkaç kişinin peşine takılmıştır.)
Not: M.Şevket Eygi’nin kaderi inkâr eden Pakistanlı yazar dediği kimse Mevdudi’dir. Necdi dediği de vehhabidir. Allah gökte diyenler de vehhabilerdir.
Geri kalışımızın sebepleri
Yabancı yazar müslümanların geri kalışını ictihada bağlayıp (Fukaha ictihad kapısının kapatılmasında ve bundan böyle dört mezheple iktifa edilmesinde ittifak etmiştir. Bunun neticesinde İslam düşüncesi duraklamış hukukta ve diğer İslami ilimlerde taklit ve saplantının yayılmasına sebep olmuştur) diyor.
İctihad kapısını kimse kapatmamıştır. Ehli olmadığı için kendiliğinden kapanmıştır. Kapalıya kapalı demek kapatmak değildir. Kapatmaya yetkisi olanın açmaya da yetkisi olur. İctihad edip etmemekle geri kalışımızın bir alakası yoktur. Milyonlarca insan ehil olup olmadığına bakmadan kitap yazıyor ictihad yapıyor. Madem ictihad yüzünden geri kaldık. Şimdi herkes ictihad yaptığı halde niçin ilerlemiyoruz?
Mason Abduh ve onun Reşit Rıza ve Meragi gibi çömezleri mezheplere saldırıp (mezhepler birleştirilmeli) diyerek rahmeti kaldırmaya çalışmışlardır. İngiliz casusu Hempher de aynı yolda hareket ederek Necdiliği kurdurmuştur. Aynı art niyetli kimseler (Herkes ictihad etmeli) diyerek ehli olmayan kimselerin de ictihada yeltenmelerine sebep olmuşlardır. Hadis-i şerifte (Her asır bir öncekinden daha kötü olacaktır) buyuruldu. Bu bakımdan sonraki asırlarda birinci asırdaki gibi büyük âlimler yetişmedi. Yetişmesi de çok zordur. Bu zoru başarabilen az da olsa çıkarsa buna kimse bir şey demez.
Müctehide ihtiyaç yok
Hicri 4. asırdan sonra mutlak müctehid olarak meşhur olan görülmedi. Mutlak müctehide ihtiyaç da kalmadı. Çünkü Allahü teâlâ ve onun Resulü Muhammed aleyhisselam kıyamete kadar hayat şekillerinde ve fen vasıtalarında yapılacak değişikliklerin yeniliklerin hepsine şâmil olan hükümlerin hepsini bildirdi. Müctehidler de bunların hepsini anlayıp açıkladı. Sonra gelen âlimler bu ahkamın yeni olaylara nasıl tatbik edileceğini tefsir ve fıkıh kitaplarında bildirdi. Müceddid denilen bu âlimler kıyamete kadar mevcuttur.
İctihad kapısı açık diye herkes destursuz girerse birbirine zıt gibi görünen hadis-i şerifleri görünce ne yapacaktır? Mesela imam arkasında Fatihanın okunacağına dair de okunmayacağına dair de hadis var. İcazetsiz bir kimse bunları okuyunca ya Peygambere suizan edecek yahut hadis âlimine iftira edecektir. Ehli olmayanların hüküm çıkarmak niyetiyle hadis okuması elbette doğru olmaz.
Dünya işlerinde bile işinin ehli olmayan bir kimse yaptığı şeyi başaramaz. Mesela (Ehliyeti olan şoför olmalıdır) demek yanlış mıdır? (Herkes araba kullansın) demek doğru olur mu? (Herkes göz ameliyatı yapmalıdır) demek ne kadar saçmalıktır. (Herkes hadis kitabı okumalı hadisten hüküm çıkarmalı Kur'an meali okuyup ondan hüküm çıkarmalı) demek daha tehlikelidir. Araba kullanmasını bilmeyen bir kaza yapabilir ve canından olabilir. Fakat hadisi Kur’anı anlamayan kimse bunlarla amel edeceğim derken dininden olur. Her işi ehline bırakmak kadar tâbii ne olabilir? Biz (İş ehline verilmeli) diyoruz. O (hayır herkes hadis okumalı herkes meal okumalı anladığı gibi amel etmelidir) demek istiyor. Bu ilme düşmanlıktır. Herkesin âlim olmasını müctehid olmasını istemek akla da ilme de aykırıdır. Müctehid olmanın birçok şartları vardır. Bunlardan biri de ilahi mevhibeye sahip olmak yani evliya olması da gerekir. Fakat her evliya da müctehid değildir. İctihad ayağa düşürülmemelidir.
İbadette değişiklik sünnet ve bid’at
Sual: Allah’a daha iyi kulluk etmek için ibadetleri değiştirmek uygun olur mu?
CEVAP
Allahü teâlâ kullarını kendisine ibadet etmek için yarattı. İbadet züll ve zillet demektir. Yani insanın Rabbine mabuduna hakir olduğunu âciz muhtaç olduğunu göstermesidir. Bu da her aklın ve âdetlerin güzel ve çirkin dediklerine uymayıp Rabbin güzel ve çirkin dediklerine teslim olmak ve Rabbin gönderdiği Kitaba ve Peygambere inanmak ve bunlara tâbi olmak demektir. Bir insan bir işi Rabbinin izin verdiğini düşünmeden kendi görüşü ile yaparsa Ona kulluk yapmamış Müslümanlığın icabını yerine getirmemiş olur.
Bu iş itikadda inanmakta ise ve inanılması gerektiği sözbirliği ile bildirilmiş olan şeylerden ise bu inanışı küfre sebep olan bid’at olur. Gayri müslimlerin ibadet olarak yaptıkları şeyleri müslümanların yapması caiz olmaz. Mesela papazlar ibadet niyetiyle bellerine zünnar kuşanırlar boyunlarına haç takarlar. Müslümanların böyle yapmaları caiz olmaz. Bid’at itikadda olmayıp da amele ait işte kalırsa fısk büyük günah olur. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Dinde olmayan bir şey meydana çıkarılırsa o şey reddedilir.) [Buhari]
Âdetlerde yenilik olur
Bu hadis-i şerif gösteriyor ki dinden olmayan bir itikad bir söz bir iş bir hâl ortaya çıkarılır ve bunun din ve ibadet olduğuna inanılırsa yahut İslamiyet’in bildirmiş olduklarında bir ziyadelik veya noksanlık yapılırsa ve bunu yapmakta sevap beklenirse bu yenilikler değişiklikler bid’at olur. İslamiyet’e uyulmamış ona iman edilmemiş olur.
İbadette olmayıp âdette olan yenilikler yani yapılırken sevap beklenilmeyen değişiklikler bid’at olmaz. Mesela yemekte içmekte binme ve taşıma vasıtalarında yapılan yenilikleri değişiklikleri dinimiz reddetmez. Bunun için masada ayrı tabaklarda çatal kaşık ile yemek otomobile uçağa binmek her çeşit bina ev ve mutfak eşyası kullanmak ve bütün fen ile ilgili bilgi ve aletler dinde bid’at değildir. Bunları yapmak ve faydalı yerlerde kullanmak günah değildir.
Bid’at selefi salihin zamanında olmayıp sonradan ortaya çıkarılan her şeye denir. Âdet ve ibadetlerde yapılan değişiklikler bid’attir. Bid’atin ıstılah manası ise şöyledir:
Resulullah efendimizin ve Onun dört halifesinin zamanlarında dinde bulunmayan bir inanışı bir işi bir sözü veya ahlakı sonradan ortaya çıkarmak sonradan ortaya çıkan böyle bir bozukluğu yaymak ve bundan sevap beklemek yasak edilen bid’at olur.
Âdet sevap beklenilmeden dünya menfaati için yapılan şeylerdir. Yiyip içmekte giyinmekte ev yapmakta bineklerde zamanla değişen âdetler bir ibadeti bozmadıkça veya dinin yasak ettiği bir şeyi işletmedikçe yasak edilen bid’at olmaz. Mesela çatal-kaşık günah olan bid’at değildir. Eğer bir âdet ibadeti bozuyorsa veya dinin yasak ettiği bir şey ise bunu işlemek haram olur. İbadetlere bid’at karıştırmak büyük günahtır.
Bid’atin büyük zararı
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Her bid’at dalalettir ve her dalalet ehli de ateştedir.) [İ. Asakir]
(Bid’at ehlinin namazı orucu sadakası haccı umresi cihadı farzı nafilesi kabul olmaz yağdan kılın kolayca çıktığı gibi İslamiyet’ten çıkması kolay olur.) [İbni Mace]
(Bid’at ehlinin tevbesi bid’ati bırakana kadar kabul olmaz.) [Taberani]
Tevbesi kabul olmaz demek bid’at ehli bid’atinden sevap beklediği iyi bir iş yaptığını sandığı için tevbe etmeyi düşünmez. Bu bid’atten vazgeçmediği için de ibadeti kabul olmaz demektir.
Âlimler bid’ati bid’ati hasene ve bid’ati seyyie diye ikiye ayırmışlar okul kitap gibi sonradan yapılan şeylere (bid’ati hasene) demişlerdir. Hadika’da (Böyle bir bid’at bir ibadetin yapılmasına yardımcı olduğu için dinimiz buna izin vermiştir) buyuruluyor. İmam-ı Rabbani hazretleri ise dinin izin verdiği böyle faydalı şeylere bid’at denmemesini bid’at kelimesinin bunlara bulaştırılmamasını ve bunlara sünneti hasene yani iyi iş denmesini istemektedir. Sünnet burada yol iş demektir. Yolun işin iyisi de kötüsü de olur. Müslim’deki hadis-i şerifte sünneti hasene [iyi çığır] açanlar övülmekte sünneti seyyie [kötü çığır] açanlar ise kötülenmektedir.
Sünnet ve bid’at
Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Ümmetim arasında ayrılık olunca benim sünnetime ve Hulefa-i raşidinin sünnetine yapışın!) [Tirmizi]
Bu hadis-i şerif bu ümmette çeşitli ayrılıklar olacağını haber veriyor. Bunlar arasında Resulullahın ve Onun 4 halifesinin yolunda olana sarılınız diyor. Sünnet Resulullahın sözleri bütün ibadetleri işleri itikadları ahlakı ve bir şey yapılırken görünce mani olmayıp susması demektir. Bir hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Fitne fesat yayıldığı zaman sünnetime yapışana yüz şehit sevabı verilir!) [Hakim]
C.tesi Mayıs 16, 2009 5:46 pm